ELİF AKGÖL YAZDI TÜRK MEDENİ KANUNUNDA NAFAKAYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

TÜRK MEDENİ KANUNUNDA NAFAKAYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER: Medeni Kanunumuza göre nafaka, bakım nafakası ve yardım nafakası olarak ikiye ayrılmaktadır. Yardım nafakası, herkesin yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üst soyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafakavermesi şeklinde düzenlenmişken; bakım nafakası, doğum, evlenme ve boşanma gibi olgularla ilgili nafaka yükümlülüklerini içermektedir. Bakım nafakası; tedbir nafakası, yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası olmak üzere üç alt başlıkta ele alınmaktadır. Bizim bu makalemizde değineceğimiz hususlar Türk Hukukunda daha fazla ihtilafların çıkması ve hakkında daha çok soru işaretlerinin yer alması sebebiyle bakım nafakası başlığı altında yer alan tedbir, yoksulluk ve iştirak nafakasına ilişkin olacaktır.Makalemizde yer alan bilgiler hukuki danışmanlık verme niteliğinde değildir.Kapsamlı bir şekilde bilgi almak için bir avukattan hukuki yardım almanızı öneririz. 1-)TEDBİR NAFAKASI: Tedbir nafakası boşanma davasının devamı ve boşanma kararının kesinleşmesine kadar ödenmesi gereken bir nafaka türü iken ayrılık davalarında ise tedbir nafakasına ayrılık davasının açılması ile karar verilip ayrılık kararı sonunda da hükmedilen tedbir nafakası kendiliğinden sona ermektedir. Yoksulluğa düşecek taraf boşanma ya da ayrılık taleplerine dayanarak dava dilekçesinde lehine tedbir nafakası hükmedilmesini talep edebilir.Şöyle ki kanunumuzda da ayrılık ve boşanma durumlarında tedbir nafakasına ilişkin hükümler ayrı ayrı düzenlenmiştir. TMK 170, 171,172 maddeleri uyarınca; - Boşanma sebebi ispatlanmış olursa, hâkim boşanmaya veya ayrılığa karar verir. Dava yalnız ayrılığa ilişkinse, boşanmaya karar verilemez.Dava boşanmaya ilişkinse, ancak ortak hayatın yeniden kurulması olasılığı bulunduğu takdirde ayrılığa karar verilebilir.Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için karar verilebilir. Bu süre ayrılık kararının kesinleşmesiyle işlemeye başlar. Süre bitince ayrılık durumu kendiliğinden sona erer. TMK md.197 uyarınca da boşanma ve ayrılık davası açmakszın da tedbir nafakası talebinde bulunabilmek mümkündür.Bunun için resmi bir evlilik mevcut olmalı, eşler ayrı yaşamalı, nafaka talebinde bulunan eşin ayrı yaşamakta haklı bir nedeni olmalı, eş tedbir nafakasına hükmedilmesini mahkemeden talep etmelidir. Müşterek çocuk adına tedbir nafakası hükmedilebilmesi için tarafların talep etmiş olmasına gerek yoktur.Mahkemece çocuğun yüksek menfaati gözetilerek re'sen hükmedilir. 2-)İŞTİRAK NAFAKASI: Çocuklara boşanma kararının kesinleşme tarihine kadar verilen nafaka tedbir, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra çocuk için verilen nafakanın adı iştirak nafakasıdır. İştirak nafakası kamu düzenindendir.Bu durumda hakim velayeti kendisine verilen tarafın çocuğun geçimini sağlayıp sağlayamayacağını araştırması gerekmektedir. İştirak nafakası belirlenirken hakim tarafından nafaka yükümlüsünün sosyal ve ekonomik durumunu, çocuğun gereksinimlerini ve velayet kendisine bırakılan tarafın da ekonomik bakımdan çocuğa yapabileceği katkıyı göz önünde tutmalıdır.

TMK m. 330 uyarınca velayet yükümlüsünün bu borcunun yani nafakanın her ay peşin olarak ödenmesine karar verir. Nafakanın aylık irat şeklinde ödenmesi amacına daha uygundur. İştirak nafakası çocuğun 18 yaşını doldurup ergin olması halinde kendiliğinden kalktığı gibi, evlenmekle ya da yargı kararı ile ergin hale getirilmesi halinde de kendiliğinden kalkar. Ayrıca nafaka alacaklısının veya borçlusunun ölümü ile de iştirak nafakası sona erer. Çocuk 18 yaşına geldiğinde nafakanın kalkmasından sonra eğitimi devam ediyorsa, anne ve babanın bakım yükümlülükleri de devam eder. 3-)YOKSULLUK NAFAKASI: TMK m.175/1 maddesine göre; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz”. Boşanma yüzünden yoksulluğa düşen eşe kararın kesinleşme tarihine kadar verilen nafaka tedbir nafakası iken, kesinleşme sonrası verilen nafaka ise yoksulluk nafakasıdır